Trong những năm gần đây, điện mặt trời đã trở thành một trong những giải pháp năng lượng bền vững được quan tâm hàng đầu tại Việt Nam. Không chỉ giúp tiết kiệm chi phí điện năng và giảm phát thải khí nhà kính, điện mặt trời còn mở ra cơ hội đầu tư dài hạn cho các hộ gia đình và doanh nghiệp. Tuy nhiên, song song với lợi ích kinh tế, yếu tố an toàn luôn được đặt lên hàng đầu. Một hệ thống quang điện (PV) nếu không được thiết kế, lắp đặt và vận hành đúng chuẩn có thể dẫn đến những rủi ro nghiêm trọng như chập cháy, hỏng hóc thiết bị, thậm chí gây nguy hiểm đến tính mạng con người.
Chính vì vậy, việc nắm vững và tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn điện mặt trời là nền tảng quan trọng đối với cả chủ đầu tư lẫn đơn vị thi công. Các tiêu chuẩn này được xây dựng nhằm đảm bảo hệ thống vận hành ổn định, bền bỉ trong suốt vòng đời khai thác, đồng thời bảo vệ con người và tài sản trước mọi rủi ro tiềm ẩn.
Tiêu chuẩn an toàn điện mặt trời là gì?
Tiêu chuẩn an toàn điện mặt trời là tập hợp những quy định kỹ thuật, nguyên tắc thiết kế và quy trình thi công, lắp đặt để hệ thống PV hoạt động một cách ổn định và an toàn. Khi áp dụng đúng tiêu chuẩn, hệ thống sẽ giảm thiểu được các nguy cơ như rò rỉ điện, quá tải, cháy nổ hay hư hỏng thiết bị. Nói cách khác, đây chính là “lá chắn” bảo vệ cả con người, thiết bị và lợi ích kinh tế của dự án.
An toàn cho con người là ưu tiên số một. Các tấm pin và inverter thường được lắp đặt ngoài trời, chịu tác động trực tiếp từ mưa bão, nắng gắt và môi trường khắc nghiệt. Nếu không được nối đất, chống sét và bảo vệ điện áp đúng chuẩn, người sử dụng cũng như kỹ thuật viên bảo trì có thể đối diện với nguy cơ điện giật hoặc hỏa hoạn.
Ngoài ra, tiêu chuẩn an toàn còn đóng vai trò kéo dài tuổi thọ thiết bị, bởi pin mặt trời, inverter hay hệ thống dây dẫn đều rất nhạy cảm trước sự thay đổi điện áp, sự cố sét đánh hoặc môi trường nhiệt độ cao.
Những tiêu chuẩn quan trọng cần tuân thủ
Trong hệ thống điện mặt trời, một số tiêu chuẩn cốt lõi mang tính bắt buộc phải được áp dụng. Trước hết là các giải pháp chống sét và tiếp địa. Tất cả khung kim loại và giá đỡ tấm pin đều cần được nối đất để dẫn dòng sét xuống đất an toàn. Đối với những công trình có chiều cao trên 20 mét, quy định còn yêu cầu bố trí ít nhất hai dây tiếp địa nhằm đảm bảo hiệu quả dẫn sét nhanh chóng và an toàn hơn. Bên cạnh chống sét trực tiếp, hệ thống cũng cần trang bị thiết bị chống sét lan truyền (SPD).
Đây là giải pháp quan trọng để bảo vệ các thiết bị nhạy cảm như inverter trước tình trạng tăng áp đột ngột từ lưới điện hoặc sét lan truyền. SPD có thể triệt tiêu xung điện chỉ trong tích tắc, giúp toàn bộ hệ thống vận hành ổn định. Tại Việt Nam, các hệ thống điện mặt trời phải tuân thủ chặt chẽ các Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) vốn được xây dựng dựa trên chuẩn mực quốc tế.
Bảng tổng hợp các tiêu chuẩn an toàn điện mặt trời tại Việt Nam
| Tiêu chuẩn | Năm ban hành / nguồn | Nội dung chính | Ý nghĩa |
|---|---|---|---|
| TCVN 7447-7-712 | 2015 (IEC 60364-7-712:2002) | Quy định về điện áp, an toàn hệ thống quang điện (PV). | Đảm bảo hệ thống được thiết kế và lắp đặt đúng chuẩn quốc tế. |
| TCVN 12232 | 2018 (IEC 61730:2016) | Yêu cầu an toàn đối với pin quang điện. | Bảo vệ người dùng, hạn chế rò rỉ điện và sự cố thiết bị. |
| TCVN 11855-1 | 2017 (IEC 62446-1:2016) | Quy định thử nghiệm, nghiệm thu và bảo trì hệ thống PV. | Giúp hệ thống được kiểm chứng, vận hành đúng quy cách và bảo trì dễ dàng. |
| TCVN 3890 | 2009 (Phòng cháy chữa cháy) | Quy định về trang bị phương tiện PCCC cho công trình. | Đảm bảo xử lý kịp thời sự cố cháy nổ, tăng cường an toàn công trình. |
Ngoài yếu tố điện, an toàn phòng cháy chữa cháy cũng là yêu cầu bắt buộc. Các thiết bị như pin, inverter hay bộ điều khiển đều phải có chứng chỉ chất lượng quốc tế từ nhà sản xuất. Công trình phải được trang bị bình chữa cháy xách tay theo TCVN 3890:2009 để kịp thời ứng phó sự cố, đồng thời inverter và tủ điện cần được lắp đặt tại những khu vực khô ráo, thoáng mát, thuận tiện cho việc kiểm tra và xử lý khi cần.
Biện pháp an toàn trong thực tế
Để các tiêu chuẩn không chỉ tồn tại trên giấy tờ mà đi vào thực tiễn, việc lựa chọn đơn vị thi công uy tín là bước quan trọng hàng đầu. Một nhà thầu có kinh nghiệm, đội ngũ kỹ sư được đào tạo bài bản sẽ biết cách áp dụng đúng tiêu chuẩn quốc tế và TCVN trong từng hạng mục lắp đặt. Đây cũng là yếu tố then chốt quyết định độ bền, độ an toàn và hiệu quả của cả hệ thống.
Sau khi đưa vào sử dụng, hệ thống cần được kiểm tra và bảo trì định kỳ, ít nhất một đến hai lần mỗi năm. Công tác này giúp phát hiện sớm các vấn đề như dây dẫn lỏng, suy hao tiếp địa hoặc thiết bị chống sét đã hết tác dụng. Song song với đó, vệ sinh tấm pin thường xuyên cũng giúp tăng hiệu suất hấp thụ ánh sáng, giảm nguy cơ quá nhiệt và duy trì công suất ổn định.
Trong quá trình bảo dưỡng hoặc sửa chữa, toàn bộ kết nối AC và DC phải được ngắt để tránh rủi ro điện giật. Kỹ thuật viên cần được trang bị đầy đủ phương tiện bảo hộ như găng tay cách điện, mũ bảo hộ và dây an toàn khi làm việc trên cao. Ngoài ra, việc trang bị sẵn phương án PCCC, đào tạo cách xử lý sự cố và lập kế hoạch sơ tán an toàn cũng đóng vai trò như một lớp bảo vệ kép cho công trình.
Kết luận
Có thể khẳng định rằng, tiêu chuẩn an toàn điện mặt trời không chỉ là yêu cầu mang tính pháp lý, mà còn là nền tảng đảm bảo hiệu quả vận hành, tuổi thọ và sự an tâm cho người sử dụng. Một hệ thống được thiết kế đúng chuẩn, lắp đặt bởi đơn vị uy tín và được bảo trì định kỳ sẽ vận hành ổn định trong suốt 20–25 năm, mang lại lợi ích kinh tế bền vững cho nhà đầu tư.
Với kinh nghiệm triển khai nhiều dự án điện mặt trời tại Việt Nam, Minh Thắng Solar cam kết mang đến cho khách hàng những giải pháp đạt chuẩn quốc tế, an toàn tuyệt đối và tối ưu hiệu quả đầu tư. Nếu bạn đang tìm kiếm một hệ thống điện mặt trời bền vững, an toàn và hiệu quả lâu dài, hãy để Minh Thắng Solar đồng hành cùng bạn trên hành trình chinh phục năng lượng xanh.
